رنگرزی پارچه در صنعت

رنگرزی جزو یکی از فرآیند هایی محسوب می شود که از هزاران سال قبل، یعنی از زمان های گذشته، برای رنگ دادن به الیاف و پارچه ها، از آن ها استفاده می کردند. فرآیند رنگرزی پارچه در صنعت، فرآیندی است که در آن رنگ ها و مواد و سایه های گوناگون به پارچه ها اعمال می شوند و منسوجات از این طریق رنگ می گیرند. بر اساس پارچه یا الیافی که رنگرزی می شود و هم چنین مواد مختلف رنگ زا و روش های گوناگون آن، رنگرزی هم مانند فرآیند های دیگری از جمله آنتی استاتیک پارچه ها و… انواع گوناگونی دارند. در این مقاله از سایت مهراب اکسیر می خواهیم فرآیند رنگ دهی به الیاف را بررسی کنیم.

رنگرزی چیست؟

رنگرزی پارچه در صنعت امروزه جزو مهم ترین کار ها در صنعت نساجی است. به طور کلی ترکیب مواد رنگی و رنگ دهنده ها با وسایل و تجهیزات به خصوص و متریال شیمیایی و متصل کردن آن ها به تار و پود و الیاف پارچه ها برای رنگ گرفتن، رنگرزی نام دارد. به عبارت دیگر زمانی که در یک درجه حرارت مشخص، مواد رنگ زا  درون تار و پود های الیاف پارچه قرار داده می شوند. عمل رنگرزی می باشد. البته موادی که برای رنگرزی استفاده می شوند و همچنین ماشین آلات و تجهیزات گوناگون هستند و در روش های سنتی و صنعتی با هم متفاوت هستند.

رنگرزی پارچه در صنعت یعنی چه؟

موارد لازم در صنعت رنگرزی

رنگرزی پارچه در صنعت، شرایط به خصوص و مهمی دارد. که این شرایط لازمه ی انجام فرآیند رنگرزی می باشد.

• نخستین مواد در صنعت رنگرزی، الیاف ها هستند. اجزای اصلی که باعث به وجود آمدن پارچه ها و منسوجات می شوند و شامل سه دسته ی الیاف گیاهی، الیاف حیوانی و مصنوعی هستند.
• برای رنگ گرفتن الیاف، آن ها را داخل یک محلول قرار می دهند. که به این محلول، محلول رنگی (مواد رنگ زا) می گویند.
• یک نوع ماده غلیظ وجود در صنعت رنگرزی پارچه وجود دارد که بسیار غلیظ است. این ماده برای ایجاد شدن سایه به محلول رنگی افزوده می شود و نام آن رنگینه است.

روش های گوناگون رنگرزی

رنگرزی پارچه در صنعت، فرآیند زمان بری می باشد و دشواری های خودش را هم دارد. اما به عنوان یکی از با اهمیت ترنی مراحل تولید پارچه و منسوجات به شمار می رود. این فرآیند در شکل ظاهری پارچه ها و تنوع آنها بسیار تاثیرگذار است. در حالت کلی رنگرزی به دو روش انجام می شود. یکی روش سنتی و دیکری روش صنعتی .

رنگرزی پارچه در صنعت به چند روش صورت می گیرد؟

رنگرزی به روش سنتی

رنگرزی به روش سنتی کم کم در حال انقراض است. چرا که رنگ دهی گارچه به این روش بسیار زمان بر بوده و دشوار است. در این سبک از رنگرزی  پارچه، رن گهای طبیعی مورد به همین دلیل در برابر نور، حرارت، شست و شو و ساسسده شدن مقاوم هستند. برای رنگ کردن پارچه ها و الیاف به روش سنتی از پوست انار، پوست گردو، روناس، برگ مو، زعفران و…. استفاده می شود. هم چنین موادی مثا خاک سرخ، زاج و… که طبعی هستند نیز در این روش کاربرد دارند.

رنگرزی به روش صنعتی

امرزوه به دلیل این که رنگرزی پارچه ها و الیاف به تعداد تیراژ بسیار زیادی انجام می شود، روش های سنتی به خاطر زمان بر بودن به صرفه و مناسب نیستند. از این رو برای رنگ آمیزی پارچه ها از ماشین آلات و ابزار های پیشرفته و مواد شیمیای استفاده می شود. در رنگرزی پارچه به روش صنعتی از ماشین آلاتی همچون جت و استتر با موادی مانند رنگ های قلیایی و اسیدی برای رنگ گرفتن الیاف استفاده می کنند. رنگرزی به روش صنعتی دارای تنوع رنگی فراوانی می باشد.

مراحل رنگرزی پارچه

برای رنگرزی پارچه در صنعت، باید گام ها و مراحلی طی شود تا الیافی که از پنبه یا سلولوز تشکیل شده اند، رنگ های گوناگون را به خود بپذیرند. در ابتدا پرز و آهار را از الیاف و پارچه جدا می کنند. سپس پارچه ها را سفید کرده و اصطلاحا مرسیزه می کنند. در مر حله بعد فرآیند رنگرزی داخل دستگاه شروع می شود و این مرحله به همراه مواد شیشمیایی برای افزایش کیفیت رنگ و دوام آن صورت می گیرد. سپس حرارت را تثبیت کرده و پارچه ها را از دستگاه خارج می نمایند.

در رنگرزی پارچه، چه مراحلی طی می شود؟

جمع بندی و خلاصه مطالب

رنگرزی پارچه در صنعت، جزو فرآیند های بسیار مهم در نساجی به شمار می آید. چرا که عملا الیاف و پارچه بدون رنگ، زیبایی و جذابیت خاصی ندارند. . بر اساس پارچه یا الیافی که رنگرزی می شود و هم چنین مواد مختلف رنگ زا و روش های گوناگون آن، رنگرزی هم مانند فرآیند های دیگری از جمله آنتی استاتیک پارچه ها و… انواع گوناگونی دارند. با این حال امروزه رنگرزی به روش صنعتی صورت می گیرد و روش های سنتی در حال فراموشی هستند.

سوالات متداول

1. رنگرزی چیست؟
   به طور کلی ترکیب مواد رنگی و رنگ دهنده ها با وسایل و تجهیزات به خصوص و متریال شیمیایی و متصل کردن آن ها به تار و پود و الیاف پارچه ها برای رنگ گرفتن، رنگرزی نام دارد.
2. رنگرزی به چند روش قابل انجام است؟
   این فرآیند در شکل ظاهری پارچه ها و تنوع آنها بسیار تاثیرگذار است. در حالت کلی رنگرزی به دو روش انجام می شود. یکی روش سنتی و دیکری روش صنعتی.
3. در رنگرزی صنعتی از چه موادی استفاده می شود؟
   در رنگرزی پارچه به روش صنعتی از ماشین آلاتی همچون جت و استتر با موادی مانند رنگ های قلیایی و اسیدی برای رنگ گرفتن الیاف استفاده می کنند.